İLETİŞİM BİLİMLERİ ALANINDA 

 NASIL PROJE HAZIRLANIR VE YÜRÜTÜLÜR?

TÜBİTAK proje başvurularının nasıl hazırlanması ve yürütülmesi gerektiği konusunda, 28-29-30 Nisan 2016 tarihleri arasında Ankara’da bir eğitim düzenlendi. Bu yazıda eğitimden bazı satır başlarını “kendime not” olarak özetlemek istedim. Belki iletişim alanında projelerle başvurmak isteyen diğer araştırmacılar da yararlanır.Eğitimin koordinatörü Prof. Dr. Mutlu BİNARK başta olmak üzere; eğitmen ve danışmanlar Prof. Dr. Abdullah KOÇAK, Prof. Dr. Hasan AKBULUT, Doç. Dr. Günseli BAYRAKTUTAN ve Doç. Dr. Burak ÖZÇETİN derli toplu, sıkıcılıktan uzak ve alanın resmini çok iyi çizen bir program düzenlemişler. Arş. Gör. Tuğrul ÇOMU’ya da teknik destek için teşekkür etmek gerek.

• ULAKBİM’in şu sayfasından daha önceki projelere ulaşılabiliyor.

• Projelerde “özgün değer” ve “yöntem” net bir biçimde ortaya konulmak zorunda.

•  Amacımız sistematik bilgi çıkarmak mı, örüntüleri ortaya çıkarmak mı, belli pratiklerin anlamını çözümlemek mi? Net biçimde ortaya konulmalı. 

• Kurumsal destek başvurusu yaptığınızda, “yola çıktıktan sonra karar veririm” diyemezsiniz. Tüm başlıklar net ve somut olarak ortaya konulmalı. 

• Anket sorularının yerini değiştirdiğinizde bile bambaşka sonuçlar elde edersiniz. Nicelik iddiasına dikkat etmek gerekir. 

• Araştırmalarda sonuçların daha geniş bağlamda ne anlama geldiğini değerlendirme konusunda eksikler var. Sayılara anlam vermek önemli. Analiz, sadece tabloların okunuşu değildir.  Teorik çerçevenizi sayılarla ilişkilendirmeniz gerekir.

•  “Proje önerim geçmese de ben bunu yaparım. Belki örneklemi küçültürüm ama yaparım!” dediğiniz olgunlukta projelerle başvuruda bulunun.

• İletişim araştırmalarında, iletişim teknolojisi (teknolojinin gelişim öyküsü), iletişim tarihi, iletişim eğitimi (başlama motivasyonları ve kurumlaşma süreci) ile iletişim mesleği/iletişim profesyonellerini analiz edilebilir. 

• Boğaziçi Üniversitesi ve ODTÜ’nün bünyelerinde İletişim Fakültesi kurmalarına yönelik çabalara direnç göstermeleri de araştırma konusudur. Görünmeyenin öyküsü, bir şeyin neden olmadığının bilgisi de değerlidir.Sempozyumlar, yarışmalar ve yayınlara ilişkin meta analizleri de akademik çalışma konusudur.  

• Proje yürütücüsü kendi üniversitesinden “Etik Kurul Onay Belgesi” almalıdır. Koç Üniversitesi’nin hazırladığı “İnsan Araştırmaları Etik Kurulları’na başvurmalı mısınız?” ağacı yol gösterici olabilir.

• Etik Kurullar ayda bir değil, ayda yılda bir toplanır :) Bunu göze alarak süreyi ayarlayın. Kurul hem vatandaşlardan hem sektör temsilcilerinden hem de akademik üyelerden oluşur. 
• TÜBİTAK Projelerinizi değerlendiren panel bütçenize bakmaz. Bütçe fazla diye projenizin kabul edilmemesi söz konusu değildir. Önemli olan gerçekten bütçenin araştırma için gerekli olmasıdır.
• Her şeyden önce ARBİS sistemine üye olmanız ve özgeçmişinizi güncel tutmanız büyük önem arz etmektedir. 
• Araştırma projeleri yurt dışı saha çalışmasını içermez. Örneğin "Kırgızistan'da Türk Dizilerin Alımlanması" için BİDEP'e başvurabilirsiniz. Araştırmayı skype ile yapacağınızı söylerseniz, durum değişebilir. 
• Etik Kurul Onay Belgesi Gerektiren Araştırmalar: anket, mülakat, odak grup çalışması, deney, arayüzde toplanan bilgiler...
• Proje yönetimi (iş planını) ayrıntılandırın: "Görüşmeyi yürütücüler yapacaktır ama fiziki koşulları bursiyer hazırlayacaktır" gibi...
• Çalışmanızı kayıtlayın. Arayüz üzerinde çalışmayın. Elektrik gidebilir, teknik aksaklıklar yaşanabilir. 
• Yöntem kısmında uzun uzun yöntemi anlatmak yerine, neden bu araştırmaya uygun olduğunu detaylandırın.
• Okullarda yapılacak çalışmalar için MEB, İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri'nden, üniversitelerde yapılacak çalışmalarda ilgili üniversiteden, kamu kurum/kuruluşlarıyla yapılacak çalışmalarda ilgili bakanlık veya kamu/özel kuruluş yetkilisinden, suç ve suçlarla ilgili yapılacak çalışmalar için Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri/Emniyet Gn. Müd. vd. den, mülteci kampları gibi askeri bölgelerde yapılacak çalışmalarda MSB, TSK, İçişleri Bakanlığı vb. den izin alınarak; projeye eklenmesi gerekmektedir. 
• Aşağıdaki Prof.Dr.Abdullah KOÇAK'ın sayıltı, hipotez ve örnekleme ilişkin verdiği bilgilerden yola çıkarak hazırladığım iki mindmap var. Büyütmek için lütfen üzerlerine tıklayın. Belki işimize yarar: